Οι σημαίες του Αγώνα

Η Σημαία είναι σύμβολο ιερό για κάθε λαό, καθώς συμβολίζει την ενότητα του Έθνους και τους κοινούς αγώνες για αξίες και ιδανικά, όπως η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Για εμάς δε τους Έλληνες, είναι το ιερότερο σύμβολο και ταυτίζεται με τις δύο υψηλότερες έννοιες: της πατρίδας και της θρησκείας, και γι’ αυτούς τους λόγους είναι παρούσα σε κάθε επίσημη θρησκευτική ή πολιτική εκδήλωση. Η ιστορία της ελληνικής σημαίας αρχίζει ταυτόχρονα με την αρχή της διαμόρφωσης της έννοιας του Νέου Ελληνισμού κατά τους υστεροβυζαντινούς χρόνους και είναι στενά δεμένη με τους πόθους του υπόδουλου Γένους για ελευθερία. Και θεωρείται ως πρώτη σημαία των χρόνων εκείνων το Φλάμπουρο, που ήταν μονόχρωμο ύφασμα με σταυρό στη μέση. Όταν άρχισαν δε να διαμορφώνονται και να εμφανίζονται τα ένοπλα σώματα των κλεπτών και των αρματολών, εμφανίστηκαν και τα μπαϊράκια. Και οι κλέφτες και οι αρματολοί χρησιμοποιούσαν και τους δύο τύπους σημαίας: τα φλάμπουρα τα χρησιμοποιούσαν ως γιορτινές – επίσημες σημαίες, ενώ τα μπαϊράκια, που είχαν μια παράσταση Αγίου Γεωργίου, αλλά και παράσταση της Παναγίας και του Χριστού, με σταυρό πάντα στη μέση, τα χρησιμοποιούσαν ως πολεμικές σημαίες. «Είχε το φλάμπουρο κόκκινο, είχε και το γαλάζιο, είχε σταυρό είχε Χριστό, είχε και Παναγία», αναφέρει το δημοτικό τραγούδι.

Και οι δύο αυτές σημαίες των σκλαβωμένων ραγιάδων καθορίζουν και το περιεχόμενο των αγώνων, που ήσαν αγώνες για την Πίστη και την Ελευθερία, ιδανικά που καθόριζαν βέβαια τον Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα του Νέου Ελληνισμού. Και όταν άρχισε ο μεγάλος ξεσηκωμός και φούντωσε ο Αγώνας, όλα τα βουνά και όλα τα κορφοβούνια γέμισαν κλέφτες και αρματολούς, γέμισαν φλάμπουρα και μπαϊράκια. Κάθε τόπος που επαναστατούσε, ύψωνε και τη δική του σημαία. Η Ρούμελη, η Πελοπόννησος, η Μακεδονία. Όλα τα νησιά ύψωσαν τις δικές τους. Χιλιάδες σημαίες γέμισε όλος ο ελληνικός ορίζοντας. Με χρώματα διάφορα, με ιερές παραστάσεις, επίσημες ή απλές. Πάντα όμως με το Σταυρό στη μέση. Και είναι ένα φαινόμενο ιστορικά εντυπωσιακό, το πώς και για πότε «ξεπήδησαν» τόσες σημαίες, όταν ξέσπασε η Επανάσταση το 1821.

Από τις πρώτες σημαίες – μάλιστα θεωρείται η πρώτη σημαία της Επανάστασης – η σημαία του Ανδρέα Λόντου! Μία εντυπωσιακή στην απλότητά της σημαία, αυτοσχέδια βέβαια, κόκκινη με μαύρο σταυρό στη μέση της μιας όψης. Είναι η σημαία που ύψωσε ο Ανδρέας Λόντος στη Βοστίτσα στις 21 Μαρτίου του 1821, όταν αναχώρησε για την Πάτρα με 400 παλληκάρια από το στρατόπεδό του στο Διακοπτό, ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα των Πατρινών για βοήθεια. Και είναι αυτή η σημαία που υψώθηκε στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου στις 23 Μαρτίου από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, όταν κήρυξε επίσημα την επανάσταση στην Πάτρα. Τη συγκεκριμένη σημαία την περιγράφουν όλες οι ιστορικές πηγές και την αναφέρουν ως την «πρώτη σημαία» του Αγώνα. Και συμβολίζει, το μεν κόκκινο χρώμα, το αίμα που θα χυθεί στον Αγώνα, ενώ το μαύρο του σταυρού συμβολίζει το μπαρούτι των όπλων των Αγωνιστών. Όμως, η αυθεντική σημαία του Λόντου δεν σώθηκε, αλλά από τις περιγραφές των απομνημονευματογράφων του 1821, κατασκευάστηκε ένα απεικόνισμά της πολύ αργότερα. Στα χρόνια του Όθωνα, οι Βαυαροί – φιλέλληνες και διανοούμενοι – συγκέντρωσαν όλες τις σημαίες του Αγώνα και τις τοποθέτησαν στην αίθουσα των Τροπαίων στα ανάκτορα. Και οπωσδήποτε ανάμεσά τους θα ήταν και η σημαία του Λόντου, γιατί το απεικόνισμά της έγινε πάνω σε συγκεκριμένες διαστάσεις (0,90 x 1,63), όπως ήταν η πρωτότυπη. Αλλά το 1909 εξερράγη μεγάλη πυρκαγιά στα ανάκτορα και κάηκαν πολλές σημαίες και πιθανότατα και αυτή του Λόντου. Όσες απέμειναν δε, δόθηκαν στο Υπουργείο Στρατιωτικών, το οποίο αργότερα τις έδωσε στην Εθνολογική Εταιρεία. Και όταν πια ιδρύθηκε το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο το 1933 και στεγάστηκε στην παλιά Βουλή (Σταδίου), οι σημαίες παραχωρήθηκαν σ΄ αυτό. Έτσι, και η Σημαία του Λόντου (το απεικόνισμά της) καταγράφηκε με αριθμό εισαγωγής 2643, συνοδευόμενη με το χαρακτηριστικό κείμενο: «Ομοίωμα σημαίας που έφερε ο Ανδρέας Λόντος κατά την είσοδό του στην Πάτρα στις 22 Μαρτίου 1821». Σήμερα, η Σημαία του Λόντου αποτελεί σύμβολο της πόλης του Αιγίου, καθώς με πρωτοβουλία της ΙΛΕΑ, ψηφίστηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο το 2016, και αναρτάται στα δημόσια κτίρια την 25^η Μαρτίου, αλλά και την 21η Μαρτίου, ημέρα της απελευθέρωσης του Αιγίου, ενώ είναι πάντα αναρτημένη στο Δημαρχείο και στο μνημείο του Ανδρέα Λόντου, στο ΔΙΛΜΑ.

Η Εθνική μας Σημαία, με το άσπρο και το γαλάζιο χρώμα και το σταυρό, η Γαλανόλευκη δηλαδή, καθορίστηκε ως Εθνικό σύμβολο στην Α΄Εθνοσυνέλευση, στις 15 Μαρτίου του 1822, με την Πράξη 540. Έκτοτε, με διάφορα Διατάγματα καθορίστηκαν λεπτομέρειες για τη χρήση και τη σημασία της επιλογής των συγκεκριμένων χρωμάτων, το σχήμα και το μέγεθος.