Συνοπτική Εισαγωγή στα Γεγονότα

Μετά τη Συνέλευση της Βοστίτσας, τον Ιανουάριο του 1821, τα γεγονότα έτρεξαν ραγδαία. Οι συμμετέχοντες αποσύρθηκαν διακριτικά – ο καθένας στην περιοχή του – και συγκέντρωναν στράτευμα. Ο Ανδρέας Λόντος στο Διακοπτό, στα Βαλιμίτικα και στα Σελλά, ο Χαραλάμπης στα Καλάβρυτα, ο Ασημάκης Φωτήλας και οι Πετμεζαίοι στην περιοχή των Μαζαίικων, οι Ζαϊμαίοι στην Κερπινή, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός κάπου στην περιοχή της Πάτρας, καθώς και ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος. Ενώ ετοιμάζονταν και τα μοναστήρια. Το Μέγα Σπήλαιο, νοσοκομείο, η Ι.Μ. Ταξιαρχών, αποθήκες και τροφοδοσία, ο Αη Γιάννης ο Τσετσεβός, τόπος φιλοξενίας. Έτσι, το Μάρτη του 1821 οι υποδομές για την έναρξη του Αγώνα ήσαν έτοιμες. Αυτό φάνηκε με το πρώτο γεγονός στο Αγρίδι, όπου ο Νικόλαος Σολιώτης, στις 14 και 16 Μαρτίου, έστησε ενέδρα και σκότωσε τούρκους εισπράκτορες, καθώς είχε δημιουργήσει ένα μικρό στρατιωτικό σώμα. Το ίδιο φάνηκε και όταν ο Ανδρέας Λόντος με 400 παλληκάρια έσπευσε να βοηθήσει τους Πατρινούς στις 21 Μαρτίου του 1821.

Στις αρχές Απριλίου όμως, παρότι η Βοστίτσα δεν είχε πλέον τούρκους, ο Μουσταφάμπεης επέδραμε εναντίον της πόλης και την πυρπόλησε. Στη συνέχεια, οδεύοντας προς τα Καλάβρυτα, βρήκε αντίσταση στο χωριό Βόβοδα (Μαυρίκι) από ένα μικρό στρατιωτικό σώμα του Ανδρέα Ζαΐμη και αρκετούς Βοστιτσάνους. Στη συνέχεια, την ίδια αντίσταση βρήκε και στο χωριό Αχλαδιά. Γι’ αυτό αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω προς το Διακοπτό και να ανέβει από εκεί στα Καλάβρυτα.

Η Βοστίτσα κάηκε για δεύτερη φορά το Σεπτέμβρη του 1821, καθώς οι τούρκοι για να εκδικηθούν την κατάληψη της Τρίπολης από τον Κολοκοτρώνη, έκαναν επιθέσεις σε όλη την περιοχή της Αχαΐας.

Ο Λόντος δημιούργησε και άλλο αξιόλογο στρατόπεδο στα Σελλά του Παναχαϊκού και με αυτούς τους στρατιώτες έσπευσε προς βοήθεια των Λαλαίων και στη συνέχεια των Μεσολογγιτών. Το Φεβρουάριο του 1823 στην περίφημη Μάχη της Ακράτας, όλοι μαζί – Λόντος, Ζαΐμης, Πετμεζαίοι – αντιμετώπισαν με επιτυχία τα υπολείμματα της στρατιάς του Δράμαλη, μετά την πανωλεθρία του στα Δερβενάκια. Εκεί, διέλυσαν 2500 περίπου στρατό του Δράμαλη, ενώ οι λίγοι διασωθέντες διέφυγαν προς την Πάτρα.

Το 1825 ο Ιμπραήμ μπαίνει στο Μοριά και σκορπά τον φόβο και τον τρόμο παντού, με στόχο να καταλάβει όλη την Πελοπόννησο και ιδιαίτερα τη Βοστίτσα και τα μοναστήρια, καθώς είχε πληροφορίες ότι υπήρχαν θησαυροί παντού αλλά και για να μαζέψει την πολύτιμη σταφίδα για τα στρατεύματά του. Όμως, η πρόσκληση του Κιουταχή που πολιορκούσε το Μεσολόγγι, ανέτρεψε για λίγο τα σχέδιά του, καθώς έσπευσε να βοηθήσει στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Και αφού έπεσε το Μεσολόγγι, τον Απρίλιο του 1826, επανήλθε, εποφθαλμιώντας το Μέγα Μοναστήρι (δηλαδή το Μέγα Σπήλαιο). Στην προσπάθειά του όμως να φθάσει εκεί, τον αντιμετώπισαν οι Έλληνες αγωνιστές στο Καστράκι, στις 4 Μαΐου 1826, όπου όμως νίκησε με πολλές απώλειες. Οι περιγραφές δε της φονικής αυτής μάχης είναι ανατριχιαστικές, καθώς γκρεμίστηκαν εκατοντάδες γυναικόπαιδα στους απόκρημνους βράχους του Χελμού.

Στη συνέχεια, ο Ιμπραήμ έκανε επιδρομές στην Αρκαδία και στη Μεσσηνία και επανήλθε το καλοκαίρι του 1827 για να πετύχει τον πρωταρχικό σκοπό του: την άλωση του Μοναστηριού. Αλλά επειδή το εγχείρημα ήταν δύσκολο, προσπάθησε να πάρει με το μέρος του τους μοναχούς, προτείνοντάς τους το «τουρκοπροσκύνημα». Και αφού δεν τα κατάφερε αποφάσισε να επιτεθεί στο Μοναστήρι, στις 24 Ιουνίου. Η Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου ήταν αμφίρροπη, καθώς υπήρξαν απώλειες και από τα δύο μέρη. Όμως, ο Ιμπραήμ δεν κατάφερε να μπει στο Μοναστήρι και αποσύρθηκε, προσπαθώντας να καταλάβει το μικρότερο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Βερίνο. Εκεί, στις 17 Ιουλίου, μετά από μία φονική μάχη, όπου χέρι με χέρι και στήθος με στήθος πολέμησαν με λύσσα Έλληνες και Τούρκοι, κατάφερε να νικήσει, με πολλές απώλειες των Αγωνιστών.

Όμως, οι Αγωνιστές δεν έχασαν το θάρρος τους και ακολούθησαν τις ορδές του Ιμπραήμ που «πισωγύρισε» στο στόχο να καταλάβει το Μέγα Σπήλαιο. Στη θέση της Καυκαριάς, τον περίμεναν ενεδρεύοντες οι έλληνες Αγωνιστές. Εκεί, ο Γεώργιος Ροδόπουλος και ο Δημήτριος Μελετόπουλος κατόρθωσαν να ενώσουν και από άλλα στρατόπεδα στρατό και να αντιμετωπίσουν τον Ντελή – Αχμέτ, αρχηγό του τούρκικου στρατεύματος του Ιμπραήμ. Μετά από φονική μάχη κατόρθωσαν να νικήσουν οι Έλληνες. Η μάχη αυτή θεωρείται και η τελευταία νικηφόρα μάχη των Ελλήνων εναντίον του Ιμπραήμ. Έτσι, στις 27 Αυγούστου του 1827, η Ιστορία γράφει το τέλος του Ιμπραήμ στο Μοριά. Η Ναυμαχία δε στο Ναυαρίνο που ακολούθησε (20 Οκτωβρίου 1827) ήταν αναμέτρηση των Ευρωπαίων με τον Ιμπραήμ.